Funkcje spawarek TIG – puls, balans i inne ustawienia

Spawarki TIG (Tungsten Inert Gas) to jedne z najbardziej precyzyjnych urządzeń spawalniczych, stosowane tam, gdzie liczy się estetyka spoiny, kontrola nad procesem i wysoka jakość połączenia. Zaawansowane modele TIG oferują szereg funkcji, które pozwalają dostosować parametry do konkretnego materiału i warunków pracy. Wśród nich szczególną rolę odgrywają puls, balans AC, kształt fali oraz inne ustawienia wpływające na przebieg spawania.

1. Funkcja puls (Pulse TIG)

Tryb pulsacyjny polega na naprzemiennym przełączaniu natężenia prądu spawania pomiędzy wartością „wysoką” (prąd szczytowy) i „niską” (prąd bazowy). Dzięki temu łuk spawalniczy okresowo zmniejsza energię cieplną.

Zalety:

• Mniejsze nagrzewanie materiału – redukcja ryzyka odkształceń.
• Lepsza kontrola jeziorka.
• Poprawa estetyki spoiny.
• Lepsze rezultaty przy spawaniu aluminium i stali nierdzewnej.

Parametry:

• Częstotliwość pulsu (Hz)
• Wypełnienie (Duty Cycle)
• Prąd bazowy (procent prądu szczytowego)

2. Balans AC (AC Balance)

Balans AC reguluje proporcję półfali dodatniej (+) i ujemnej (−) w spawaniu aluminium.

• Półfala dodatnia (+) – usuwa tlenki z powierzchni.
• Półfala ujemna (−) – odpowiada za wtopienie.

Efekt ustawień:

• Więcej (+) → lepsze czyszczenie, słabsze wtopienie.
• Więcej (−) → głębsze wtopienie, słabsze czyszczenie.

3. Częstotliwość AC (AC Frequency)

Określa liczbę pełnych cykli prądu zmiennego na sekundę.
- Niska (50–60 Hz) – szerszy łuk, większe jeziorko.
- Wysoka (100–250 Hz) – węższy, stabilniejszy łuk.

4. Wybór kształtu fali (AC Waveform)

W trybie AC, oprócz balansu i częstotliwości, można dobrać kształt przebiegu prądu. Wpływa on na charakter łuku, stabilność oraz komfort pracy.

Najpopularniejsze kształty:
1. Fala sinusoidalna – najbardziej zbliżona do prądu sieciowego, gładna praca łuku, mniejsze obciążenie elektrody.
2. Fala trójkątna – szybkie przejście między półfalami, mniejsze wprowadzenie ciepła, dobre do cienkich materiałów.
3. Fala prostokątna – wysoka stabilność łuku, lepsza kontrola wtopienia, efektywne czyszczenie.

5. Funkcje startu i zakończenia spawania

- Pre-flow – podanie gazu przed zajarzeniem łuku.
- Post-flow – podanie gazu po zakończeniu spawania.
- Soft start – łagodne narastanie prądu.
- Down slope – łagodne wygaszenie łuku.

6. Tryb 2T i 4T

- 2T – prąd płynie tylko przy wciśniętym przycisku.
- 4T – jedno wciśnięcie włącza, kolejne wyłącza łuk.

7. Prąd wstępny i końcowy

- Start Current – mniejszy prąd początkowy.
- End Current – mniejszy prąd końcowy dla uniknięcia kraterów.

Podsumowanie

Nowoczesne spawarki TIG dają ogromną swobodę w doborze parametrów. Puls, balans, częstotliwość AC, kształt fali oraz ustawienia startu i końca spawania pozwalają na dostosowanie procesu do materiału, grubości i wymagań jakościowych.

Bibliografia

1. Jeffus, L. (2016). Welding: Principles and Applications. Cengage Learning.

2. AWS (American Welding Society). GTAW Welding Handbook. Miami: AWS Publishing.

3. Cary, H. B., & Helzer, S. C. (2005). Modern Welding Technology. Pearson Education.

4. Miller Electric. (2023). TIG Welding Guide. MillerWelds.com.

5. ESAB Welding & Cutting. (2023). GTAW Process Parameters. ESAB.com.